Oleh Abdurrahman Haqqi
 ANGGOTA Mabims (dari kiri) Raja Datuk Seri Utama Dr Awang Mohd Zain Serudin mewakili Brunei, Datuk Jamil Khir Baharom (Malaysia), Muhammad Maftuh Basyuni (Indonesia) dan Dr Yacob Ibrahim (Singapura) pada mesyuarat Mabims di Kuala, Lumpur baru-baru ini. |
Tokoh terkemuka tinggalkan kitab jadi panduan khalifah jaga kesucian Islam sebagai al-din
AGAMA atau al-din dalam bahasa Arab, disebut ratusan kali dalam al-Quran. Al-din disebut sama ada bersendiri atau digandingkan dengan perkataan seperti dini (agamaku), dinuh (agamanya), dinukum (agamamu) dan dinihim (agama mereka), diucap 128 kali. Bagaimanapun, perkataan al-din saja disebut 102 kali itu mempunyai erti selain agama iaitu hari pembalasan seperti dalam surah al-Fatihah ayat 4.
Agama berasal daripada bahasa Sanskrit, kesusasteraan Hindu kuno terdiri daripada dua kata yakni 'a' dan 'gama'. Pertama disebut bererti tidak dan kedua disebut bererti kacau. Jadi agama dari segi bahasa Sanskrit bermaksud 'tidak kacau.' Ia juga bermakna tradisi dan tidak bergerak.
Dari segi istilah asalnya yang diambil daripada ajaran Hindu dan Buddha ia mempunyai pengertian 'peraturan menurut konsep Veda,' seperti dipertuturkan oleh Dr Muhammad Ghalib.
Dalam bahasa al-Quran, agama ialah al-din. Mengenai kesinambungan agama diperakui Allah SWT hanya Islam sejak zaman berzaman al-Quran menegaskan maksudnya: "Allah sudah menerangkan kepada kamu antara perkara agama yang Dia tetapkan hukumnya � apa yang sudah diperintahkan-Nya kepada Nabi Nuh dan yang sudah Kami perintahkan kepada Ibrahim dan Nabi Musa serta Isa, iaitu: "Tegakkanlah pendirian agama dan jangan kamu berpecah-belah atau berselisih pada dasarnya." (Surah al-Syura: 13)
Siapakah yang diperintah Allah untuk menegakkan agama? Siapakah yang dilarang Allah untuk menjaga umat tidak berpecah-belah atau berselisih pada dasarnya? Dalam konteks ketiadaan nabi, yang diperintahkan untuk melakukan perkara ini ialah khalifah.
Pandangan ini dengan jelas boleh kita dapati daripada tulisan bapa ilmu politik Islam, Imam Abu Hassan al-Mawardi yang wafat hampir 1,000 tahun lalu (450 Hijrah).
Dalam kitabnya al-Ahkam al-Sultaniyyah wa al-Wilayah al-Diniyyah menyenaraikan 10 tugas khalifah yang pertama ialah: "Memelihara al-Din mengenai asas (usul) yang tetap dan juga mengenai perkara sudah dipersetujui (ijmak) oleh salaf al-Ummah (umat Islam terawal).
"Jika muncul seorang yang mengadakan bidah dalam agama, atau penyeleweng yang meragukan, menjadi tugasnya untuk menjelaskan keterangan serta menerangkan perkara sebenar di samping menjalankan segala hak dan hukumannya agar terpelihara daripada kerosakan dan orang ramai terhindar daripada penyelewengan."
Al-Mawardi disebut sebagai bapa ilmu politik Islam kerana kitabnya memperkaya lagi khazanah keilmuan Islam. Sebagai seorang yang digelar al-qadiyan (dua hakim) dalam salasilah teras keilmuan mazhab Syafie (seorang lagi ialah Imam al-Ruwiyani wafat 502H), al-Mawardi juga menulis kitab fenomena, al-Hawi al-Kabir syarah daripada kitab Mukhtashar al-Muzani, tulisan Imam Muzani.
Buku ini adalah syarah al-Mukhtashar yang sangat panjang. Di dalamnya dikemukakan pendapat Imam Syafie dan ashshab beliau mengenai dalilnya serta dibandingkan dengan mazhab fiqah lain seperti Hanafiah, Malikiah, Hanabilah, Zahiriah.
Jika merujuk kitab ini, kita dapati kehebatan penulis al-Mawardi.
Itulah idea al-Mawardi yang termasuk segelintir ulama Islam silam yang berjaya memperkukuh kewujudan agama Islam menerusi tulisannya ketika mereka memegang jawatan rasmi kerajaan.
Imam Mawardi ialah menteri dalam kerajaan Abbasiah seperti Imam Ibn Hazm yang juga menteri kerajaan Islam di Andalusia. Kitab kedua-dua menteri ini menjadi rujukan pengkaji ilmu keislaman sesudah mereka wafat.
Dalam Al-Ahkam al-Sultaniyyah, al-Mawardi membincangkan masalah siasah Syariah. Buku ini mengandungi 20 bab antaranya menjelaskan hukum khilafah atau khalifah (kepemimpinan tertinggi), wizarah (kementerian), qada (kehakiman), hukum berkaitan dengan fai, jizyah dan kharaj.
Dalam konteks semasa di rantau ini, tugas dan tanggungjawab khalifah seperti ditulis al-Mawardi ialah memelihara agama, secara tidak rasmi sudah dipertanggungjawabkan kepada Menteri Agama Brunei, Indonesia, Malaysia dan Re Singapura (Mabims) pada pertemuan tahunan tidak rasminya.
Mabims yang ditubuhkan pada 7 Ogos 1989 ialah kesepakatan serantau yang bergerak atas dasar keagamaan bagi memelihara dan menjaga kebajikan masyarakat Islam dengan tidak mencampuri politik negara masing-masing.
Kewujudannya diperkukuhkan lagi selepas tiga menteri anggota pada awal penubuhannya memikirkan perlu mengadakan kerjasama lebih rapat sebagai susulan bagi mencapai matlamat pada Persidangan Menteri Wakaf dan Hal Ehwal Agama Ke-4 pada 1989 di Jeddah, iaitu cara meningkatkan dakwah, aliran yang mengancam dunia Islam dan penyelarasan antara media yang terbabit dalam dakwah.
Matlamat penubuhan Mabims ialah untuk mewujud dan mengukuhkan semangat persaudaraan sedia umat Islam di Asia Tenggara; sebagai wadah bermuzakarah, bertukar maklumat, pengetahuan, bahan kajian dan berkongsi pengalaman serta kepakaran di kalangan ummah serantau dalam menangani perkara yang menyangkut kepentingan bersama ketika mempertingkat dan memantapkan akidah dan syariah.
Selain itu untuk mengangkat kedaulatan umat Islam Asia Tenggara dalam pengembangan ekonomi, sosial dan kebudayaan Islam; menjadi model kepada umat Islam sejagat mengenai budaya kerjasama serantau yang berjaya mentadbir, mengatur dan mengurus hal ehwal Islam; dan untuk memahami sistem perundangan dasar serta peraturan pentadbir hal ehwal Islam di kalangan negara anggota.
Mabims semakin dewasa hari ini kerana mencapai dua dekad perjuangannya dalam mengawal perkembangan syiar Islam yang tidak mudah di rantau ini. Walaupun tidak terlalu gencar dalam kegiatannya, hasil usaha pertubuhan ini dirasakan penduduk rantau ini secara senyap juga.
Bagi masa depan, mudah-mudahan Mabims lebih perkasa dan berwibawa seperti Majmak al-Buhuth al-Islamiyyah, al-Azhar suatu ketika dulu.
Perkara inilah yang kita dapat tangkap daripada syarahan diraja Raja Muda Perak, Raja Dr Nazrin Shah bertajuk 'Umat Islam dan Cabaran Bagi Negara Islam' sempena 20 tahun penubuhan Mabims.
Dalam titahnya, baginda menegaskan umara perlu memperlihatkan sifat murni Islam seperti ikhlas, amanah, jujur dan tekun dalam melaksanakan tanggungjawab. Mereka adalah golongan pendakwah iaitu sebagai pelengkap peranan yang selama ini dipikul ulama.
Kejayaan umat Islam melaksanakan kerja amal makruf dan mencegah kemungkaran juga antara pendekatan dakwah yang boleh meyakinkan masyarakat.
Kegiatan ini tidak terbatas tanggungjawabnya kepada kumpulan ulama yang selama ini berdiri di mimbar masjid dengan tajuk yang berkisar kepada syariah semata-mata. Umara juga harus turut sama memperlengkapkan aktiviti dakwah kerana mereka mempunyai pentas lebih luas. Selamat ulang tahun Mabims!
Posts
No comments:
Post a Comment